จัดฟันเด็ก (Interceptive Orthodontics)

การจัดฟันสำหรับเด็ก คือการแก้ไขการเรียงตัวของฟันและพัฒนาการขากรรไกรในวัยที่ยังเจริญเติบโตอยู่ ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญในการปรับฟันให้เข้าที่ง่ายกว่าผู้ใหญ่ ช่วยป้องกันปัญหาการสบฟันในอนาคต และสร้างรอยยิ้มที่มั่นใจตั้งแต่เล็ก

1. การตรวจวินิจฉัยและวางแผน

• ตรวจสุขภาพช่องปากและการสบฟันของเด็ก
• ถ่ายภาพ, เอกซเรย์ และพิมพ์ปาก/สแกน 3 มิติ
• ประเมินพัฒนาการของขากรรไกรและใบหน้า
• ทันตแพทย์วางแผนการรักษาที่เหมาะสมตามวัยและปัญหาของเด็ก

ระยะเวลา: 1–2 ครั้งนัด (1–2 สัปดาห์)

2. การเตรียมช่องปากก่อนจัดฟัน

• รักษาฟันผุ ถอนฟันน้ำนมหรือฟันแท้ที่ไม่สามารถเก็บไว้ได้
• ขูดหินปูนและทำความสะอาดช่องปาก
• ฝึกเด็กให้เข้าใจการดูแลสุขภาพช่องปากก่อนเริ่มการรักษา

ระยะเวลา: 1–3 สัปดาห์ ขึ้นกับสภาพฟัน

3. การใส่อุปกรณ์จัดฟัน

การจัดฟันเด็กมีหลายรูปแบบ ขึ้นกับปัญหาและอายุ เช่น

• จัดฟันแบบถอดได้ (Removable Appliance) – เหมาะสำหรับเด็กเล็ก ใช้แก้นิสัยการกัดผิดปกติ หรือขยายขากรรไกร
• จัดฟันแบบติดเครื่องมือ (Fixed Appliance) – เช่น เครื่องมือจัดฟันโลหะ หรือแบบใส
• เครื่องมือเฉพาะทาง – เช่น Headgear หรือ Functional Appliance สำหรับแก้การสบฟันและโครงสร้างขากรรไกร

ระยะเวลา: ขึ้นกับชนิดเครื่องมือ

4. การติดตามผลระหว่างการรักษา

• ต้องใส่อุปกรณ์ตามที่ทันตแพทย์กำหนด (ส่วนใหญ่ 20–22 ชม./วัน สำหรับเครื่องมือถอดได้)
• เข้าพบคุณหมอเพื่อตรวจเช็กและปรับเครื่องมือทุก 4–8 สัปดาห์
• สอนเด็กเรื่องการทำความสะอาดฟันและเครื่องมือ เพื่อป้องกันฟันผุและเหงือกอักเสบ

ระยะเวลา: ตลอดการรักษา

5. ระยะเวลาการรักษาโดยรวม

• ปัญหาเล็กน้อย: 6–12 เดือน
• ปัญหาปานกลาง–ซับซ้อน: 12–24 เดือนขึ้นไป
• ระยะเวลาสั้นกว่าผู้ใหญ่ เพราะฟันและขากรรไกรเด็กยังเจริญเติบโตอยู่

6. การคงสภาพฟันหลังการจัดเสร็จ (Retainer)

• หลังจัดเสร็จต้องใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงตำแหน่งฟัน
• ช่วงแรกใส่ตลอดเวลา จากนั้นอาจเปลี่ยนเป็นใส่เฉพาะตอนนอน
• หากไม่ใส่ รีเทนเนอร์ ฟันอาจเคลื่อนกลับไปที่เดิม

ระยะเวลา: อย่างน้อย 1–2 ปีขึ้นไป (ขึ้นกับคำแนะนำของทันตแพทย์)

สรุประยะเวลาในการจัดฟันเด็ก